سیم افشان
کد مشخصه : H05V-K, H07V-K NYAF
استاندارد :ISIRI(607)06,02٫IEC 227
ولتاژ اسمی : 300٫5000 و 450٫750
ساختمان: هادی از جنس مس تاییده نرم
عایق : از جنس PVC
موارد مصرف: در محلهای خشک برای اتصالات مدارهای روشنایی و فرمان های الکتریکی
استفاده از آن بطور مستقیم زیر گچ مجاز نمی باشد.
سیم افشان چیست؟
سیم افشان یک نوع سیم برق است که از چند رشته نازک مسی ساخته شده و با یک روکش عایق پوشیده شده است. این سیمها به خاطر انعطافپذیری بالایی که دارند، در بسیاری از موارد کاربرد دارند.
ساختار سیم افشان چگونه است؟
این سیم از چندین سیم نازک مسی به عنوان هادی تشکیل شده است که به هم پیچیده یا فشرده شدهاند. هادی این سیم که از مس آنیلشده ساخته میشود، رسانایی بالا و نرمی خوبی دارد. وجود تعداد زیاد سیمهای نازک باعث افزایش انعطافپذیری و خمش سیم میشود، اما همین ساختار نازک آن را نسبت به سیم های دیگر در برابر فشار مکانیکی آسیبپذیرتر میکند.
عایق داخلی سیم معمولاً از PVC یا مواد مشابه ساخته شده است که علاوه بر عایقکاری مناسب، به انعطافپذیری سیم نیز کمک میکند. همچنین عایق بیرونی سیم که آن هم از جنس PVC است، در برابر حرارت، رطوبت، مواد شیمیایی و سایش مقاومت دارد. این عایق، ساختار سیم را در برابر عوامل محیطی حفظ کرده و دوام آن را افزایش میدهد.
یکی از ویژگیهای مهم سیم افشان، تحمل فشار الکتریکی در محدوده 300 تا 500 ولت است. این قابلیت بسته به نوع و ساختار سیم ممکن است متغیر باشد.
تفاوتهای اصلی سیم های مفتول و افشان چیست؟
سیم مفتول و سیم افشان هر دو برای انتقال انرژی الکتریکی و جریان برق استفاده میشوند، اما هر یک ویژگیها کاربردهای خاص خود را دارند. تفاوتهای اصلی میان این دو نوع سیم عبارتند از:
1. انعطافپذیری
هادی سیم افشان از مس کلاس 5 تشکیل شده است که بسیار نرم و منعطف است. این خاصیت باعث میشود که سیم افشان برای استفاده در محیطهایی که نیاز به پیچ و خم زیاد دارند، مناسب باشد.
هادی سیم مفتول از مس کلاس 2 ساخته شده و به دلیل ضخامت بیشتر و ساختار سختتر، انعطافپذیری کمتری دارد. این سیم معمولاً در مکانهایی که تغییر شکل غیرممکن است، مانند سیمکشیهای درون دیوار، استفاده میشود.
2.مقاومت اهمی
مقاومت اهمی سیم افشان بیشتر است، زیرا سطح مقطع هادی آن کوچکتر است، این مقاومت باعث افت ولتاژ بیشتری شود. از طرفی، سیم مفتول با سطح مقطع بزرگتر و مقاومت کمتر، باعث انتقال بهتر جریان برق میشود و افت ولتاژ کمتری دارد.
3.میزان استحکام
به دلیل نازکی و ساختار نرم، سیم افشان مقاومت کمتری در برابر ضربه و فشار مکانیکی دارد. اما سیم مفتول به خاطر استواری، انتخاب بهتری برای نصب در مکانهای زیرزمینی و درون دیوارها است و در برابر ضربهها و فشارهای مکانیکی مقاومتر میباشد.
4.کاربرد
به دلیل انعطافپذیری بالاتر، سیم افشان بیشتر در ماشینآلات و تابلوهای برق که نیاز به تحرک دارند استفاده میشود.سیم مفتول معمولاً در کاربردهایی که به استحکام و مقاومت بالا نیاز است، مانند سیمکشیهای بزرگ و ثابت، بهتر عمل میکند.
5. قیمت
معمولاً هزینه ساخت و خرید سیم افشان نسبت به سیم مفتول بالاتر است، به دلیل استفاده از سیمهای نازک و فرآیند تولید متفاوت، سیم مفتول با توجه به ساختار سادهتر و استفاده از مواد کمتر، گزینهای اقتصادیتر برای بسیاری از کاربردها به شمار میآید.
سیم افشان در چه زمینههایی کاربرد دارد؟
سیمهای افشان به دلیل انعطافپذیری بالا و ویژگیهای منحصر به فردشان در بسیاری از صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار میگیرند. در زیر به برخی از رایجترین کاربردهای سیم افشان اشاره شده است:
1.سیمکشی برق
• سیم افشان به طور گسترده در سیمکشی برق ساختمانها، خانهها و سایر سازهها استفاده میشود.
• به دلیل انعطاف بالای این سیمها، برای مسیرهای دارای پیچ و خم زیاد و فضاهای تنگ مناسب هستند.
• برای مناطقی که نیاز به جابجایی یا خم شدنهای مکرر وجود دارد، سیم افشان عملکرد بهتری نسبت به سیمهای سختتر دارد.
2.مجموعههای کابل
• سیمهای افشان برای اتصال اجزا و دستگاههای الکتریکی با استفاده از مجموعه کابلها به کار میروند.
• این کاربرد از صنایع خودروسازی و هوافضا گرفته تا پزشکی و صنعت گسترده است.
• به دلیل انعطافپذیری و قابلیت مونتاژ آسان، سیم افشان در این مجموعهها ارجحیت دارد.
3.ابزارهای برقی
• این سیمها در ابزارهای برقی مانند متهها، ارهها و دیگر دستگاهها به کار میروند.
• در این موارد، سیم افشان به دلیل مقاومت بالا در برابر لرزش و حرکت مداوم، انتخابی ایدهآل است.
4.کابلهای صوتی
• سیم افشان به طور متداول در ساخت کابلهای صوتی به کار میرود.
• این سیمها باعث کاهش تداخل الکترومغناطیسی شده و کیفیت سیگنالها را بهبود میبخشند.
• رسانایی بهتر سیم افشان، به ویژه در کاربردهای سیستمهای صوتی پیشرفته، استفاده از آن را رایج کرده است.
5. رباتیک و اتوماسیون
• در صنایع رباتیک و اتوماسیون، سیم افشان به دلیل تحمل خمشدگیهای شدید و مکرر گزینه ایدهآلی به شمار میرود.
• انعطافپذیری بالا و دوام آن، این سیم را برای کاربردهایی که شامل حرکت بازوها و مفاصل رباتها است، مناسب میکند.
6.صنعت نفت و گاز
• پوشش لولهها و تجهیزات حساس به عنوان عایق حرارتی و محافظتی.
• جلوگیری از زنگزدگی یا خوردگی تجهیزات در محیطهای خورنده.
چه عواملی بر قیمت سیم افشان تأثیر میگذارند؟
قیمت سیم افشان به طور مستقیم تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد و با توجه به نوع کاربرد و نیاز، متغیر است. قیمت این نوع سیم بسته به ویژگیهای فنی و شرایط بازار متفاوت است. عوامل اصلی تأثیرگذار بر قیمت سیم افشان عبارتند از:
1.جنس هادی
• هادی مسی: سیم افشان با هادی مسی به دلیل هدایت الکتریکی بهتر، دوام بالا و مقاومت اهمی کمتر، معمولاً از قیمت بالاتری نسبت به هادیهای آلومینیومی برخوردار است.
• هادی آلومینیومی: سیمهای افشان با هادی آلومینیوم ارزانتر هستند، اما هدایت الکتریکی پایینتری داشته و بیشتر در کاربردهای خاص با محدودیت بودجه مورد استفاده قرار میگیرند.
2.مقطع و سایز سیم
• هرچه سطح مقطع سیم افشان بزرگتر باشد، قیمت آن نیز افزایش مییابد. سیمهای با مقاطع بیشتر (مانند 16، 25 و 50 میلیمتر مربع) برای انتقال جریانهای سنگین طراحی شدهاند و به همین دلیل مصرف مس یا آلومینیوم در آنها بیشتر است و قیمت بالاتری دارند.
3.کیفیت عایق
• جنس عایق: نوع مواد استفاده شده در عایق مانند PVC یا موادی با خواص حرارتی و مکانیکی پیشرفتهتر در قیمت نهایی تأثیر زیادی دارد.
• ضخامت و کیفیت عایق: ضخامت بالاتر یا کیفیت استاندارد عایق، منجر به افزایش قیمت میشود. عایق با کیفیت پایین علاوه بر کاهش قیمت سیم، ممکن است ایمنی لازم را تأمین نکند.
4. استانداردها و گواهینامهها
• سیمهای افشان که مطابق با استانداردهای ملی (مانند ISIRI) یا بینالمللی (مانند IEC) تولید میشوند و دارای گواهینامههای کیفی معتبر هستند، معمولاً قیمت بیشتری دارند. این گواهیها تضمینکننده ایمنی، دوام و کیفیت سیم هستند.
5.برند و تولیدکننده
• سیم افشان تولید شده توسط برندهای معتبر و شناختهشده به دلیل کیفیت برتر در مواد اولیه، تولید دقیقتر و ارائه محصولات استاندارد، قیمت بالاتری دارند.
• برندهای کمتر شناختهشده معمولاً قیمتهای رقابتیتری ارائه میدهند اما ممکن است کیفیت و استانداردهای لازم را نداشته باشند.
6.شرایط بازار
• نوسانات قیمت مس و آلومینیوم: این دو فلز به عنوان مواد اولیه اصلی در تولید سیم افشان، تأثیر مستقیم بر قیمت دارند. افزایش قیمت جهانی مس، به طور قابلتوجهی قیمت سیم افشان را بالا میبرد.
• اقتصاد کلان: تورم، نرخ ارز و شرایط اقتصادی بازار میتوانند باعث تغییرات سریع در قیمت سیمهای افشان شوند.
7.مقدار خرید
• خرید عمده: خرید در مقیاس بزرگ از تولیدکننده یا توزیعکننده، قیمت کمتری به همراه دارد، چرا که هزینههای جانبی (مانند بستهبندی و حملونقل) پخش میشود.
• خرید جزئی: افراد یا شرکتهایی که خریدهای خرد انجام میدهند معمولاً هزینه بیشتری پرداخت میکنند.
8.محل تولید و هزینه حملونقل
• اگر سیم در محلی نزدیک به خریدار تولید شود، هزینه حملونقل به حداقل میرسد، اما اگر واردات سیم از دیگر کشورها انجام شود، هزینه حمل و تعرفههای گمرکی میتوانند قیمت آن را به شدت افزایش دهند.
انواع مختلف سیمهای افشان چیست؟
سیمهای افشان بسته به جنس هادی، کاربرد، و ولتاژ به دستههای مختلفی تقسیم میشوند.
دستهبندی سیم افشان بر اساس نوع هادی:
1.سیم افشان مسی
سیم افشان مسی بهترین و باکیفیتترین نوع سیم افشان به حساب میآید. این سیم به دلیل رسانایی بالا، کارایی بهتر و عمر طولانیتر، کاربرد گستردهای در سیستمهای برقکشی دارد.
2.سیم افشان آلومینیومی
سیم افشان آلومینیومی گزینهای ارزانتر نسبت به سیم مسی است، اما رسانایی کمتری داشته و در برخی کاربردها محدودیتهایی دارد.
3.سیم افشان آلومینیومی مساندود
این نوع از سیم، با لایهای از مس روکش شده و ترکیبی از مزایای آلومینیوم و مس را ارائه میدهد.
دستهبندی سیم افشان بر اساس ولتاژ
1.سیمهای افشان با ولتاژ 300/500 ولت
از این سیم در برقکشی توکار ساختمان (در داخل لولهها، زیر گچ، یا لولههای خرطومی) استفاده می شود و معمولاً در سایزهای 0.5، 0.75، و 1 میلیمتر مربع تولید شده و مطابق با استاندارد ملی ایران ISIRI 607 02 یا استاندارد بینالمللی IEC 06 60227 ساخته میشوند.
2.سیمهای افشان با ولتاژ 450/750 ولت
این سیم در سیستمهای روشنایی، سیمکشی توکار ساختمان، وسایل الکتریکی، و محیطهای خشک و کمرطوبت به کار می رود.
سیمهای افشان با سایز بالای 1 میلیمتر مربع در این دسته قرار میگیرند.
مزایا ی سیم افشان چیست؟
1. انعطافپذیری عالی
به دلیل وجود هادیهای رشتهای نرم، سیم های افشان انعطافپذیری فوقالعادهای دارند.
2. نصب آسان
سیم های افشان به راحتی خم شده و شکلپذیری بالایی دارند، لذا نصب آنها سریعتر و سادهتر از سیم مفتولی یا خشک است. عدم نیاز به ابزار تخصصی برای نصب، از دیگر دلایل محبوبیت آن در پروژههای مسکونی و صنعتی است.
3.کاربرد در محیطهای پر ارتعاش
مقاومت بالا در برابر ارتعاشها، لرزشها و شوکهای مکانیکی از ویژگیهای اصلی این سیم ها است. سیم افشان بهترین انتخاب برای دستگاههای با حرکت مداوم یا محیطهایی که لرزش بالاست، مانند ماشینآلات صنعتی و دستگاههای برقی.
4. ایمنی بیشتر در سیستمهای دارای خمشدگی مکرر
سیم افشان خطر پارگی یا قطعی در نقاط خمیده را کاهش میدهد.
معایب سیم افشان چیست؟
1. حساسیت به آسیبهای مکانیکی
به دلیل ساختار رشتهای و نرم هادیها، سیم افشان در برابر فشارهای بالا، کشش سنگین و ضربات مکانیکی نسبت به سیم های مفتولی یا سخت حساستر است. این سیم به مراقبت و قرار دادن در محافظهای مکانیکی نیاز دارد تا از آسیبدیدگی جلوگیری شود.
2.هزینههای نگهداری بالاتر
به دلیل حساسیت بیشتر به عوامل محیطی چون، سایش، خم شدن مداوم بدون محافظت، ممکن است نسبت به سیم های مفتولی زودتر نیاز به تعمیرات و تعویض داشته باشد. به همین دلیل هزینه تعمیر و نگهداری این سیم در طولانیمدت نسبت به سیم های خشک ممکن است بیشتر باشد.
3.عدم استحکام بالا در برابر نیروهای کششی شدید
این سیم برای محیطهایی که به نیروهای کششی سنگین نیاز دارد مناسب نیست، زیرا هادیهای رشتهای تحت کشش زیاد ممکن است جدا یا کشیده شوند.
چگونه میتوان سیم افشان اصل را از سیم افشان تقلبی تشخیص داد؟
برای تشخیص سیمهای افشان استاندارد چند روش مهم وجود دارد که میتواند به شما کمک کند تا از اصالت و کیفیت سیمهایی که خریداری میکنید اطمینان حاصل کنید.
روش اول
اولین و سادهترین روش، استفاده از علامت ISIR است. سیمهای افشانی که دارای این علامت هستند، طبق استانداردهای ملی ایران ساخته شدهاند و کیفیت بالاتری دارند. در بررسی این علامت دقت کنید که فاصله بین علامتها نباید از 275 میلیمتر بیشتر باشد و علامت باید به راحتی پاک نشود. این علامت، گاهی به صورت تقلبی روی سیمهای بیکیفیت چاپ میشود، پس حتماً باید این نکات را در نظر داشته باشید. سیمهایی که این علامت را دارند معمولاً قیمت بالاتری دارند، چرا که تولید آنها طبق استانداردهای مشخص و با کیفیت بالا انجام میشود.
روش دوم
روش بعدی برای تشخیص کیفیت سیمهای افشان، استفاده از مولتیمتر است. در این روش، یک متر از سیم را جدا کرده و با مولتیمتر مقاومت آن را اندازهگیری میکنید. اگر مقاومت سیم بیش از 13.3 اهم بر کیلومتر باشد، این نشاندهنده کیفیت پایین سیم است. در سیمهای با کیفیت، رشتههای مسی بیشتر بوده و مقاومت کمتری دارند، بنابراین مقاومت بالاتر میتواند به معنای کم بودن تعداد رشتههای مسی و کیفیت پایین باشد.
روش سوم
روش سوم برای بررسی سیم افشان، سوزاندن سیم با فندک است. برای این کار، سر سیم را لخت کرده و با فندک آن را بسوزانید. اگر سیم از جنس آلومینیوم باشد، رشتههای آن به راحتی ذوب میشوند و تغییر شکل میدهند. اما اگر سیم از مس خالص یا مس با عیار بالا ساخته شده باشد، هیچ تغییر قابل توجهی در آن ایجاد نمیشود، چرا که مس در برابر حرارت مقاوم است و به راحتی ذوب نمیشود.
استفاده از این روشها میتواند به شما کمک کند تا سیمهای افشان استاندارد را از نمونههای تقلبی شناسایی کرده و از ایمنی و کیفیت سیستمهای برقکشی خود اطمینان پیدا کنید.
هنگام خرید سیم افشان به چه نکاتی باید توجه کرد؟
هنگام خرید سیم افشان، توجه به چند نکته ضروری است که میتواند به انتخاب صحیح کمک کند:
جنس هادی سیم:
سیم های افشان معمولاً از مس یا آلومینیوم ساخته میشوند. مس به دلیل داشتن هدایت الکتریکی بالاتر نسبت به آلومینیوم، در اکثر موارد به عنوان گزینه اول انتخاب میشود.
سطح مقطع کابل:
سطح مقطع سیم (بر حسب میلیمتر مربع) باید با میزان جریان عبوری تناسب داشته باشد. برای جلوگیری از آسیب و افزایش کارایی، از انتخاب سیم با سطح مقطع مناسب غافل نشوید.
جنس عایق و روکش:
عایق سیم باید مقاوم در برابر حرارت، رطوبت و مواد شیمیایی باشد. PVC یکی از رایجترین عایقها در سیمهای افشان است که مقاومت مناسبی در برابر شرایط مختلف محیطی ارائه میدهد.
استانداردهای تولید:
از انتخاب سیمهایی که مطابق با استانداردهای ملی و بینالمللی (مانند ISIRI یا IEC) ساخته شدهاند، اطمینان حاصل کنید. این استانداردها تضمینکننده کیفیت، ایمنی و عملکرد مطلوب سیم هستند.
انعطافپذیری کابل:
یکی از ویژگیهای مهم سیم افشان، انعطافپذیری بالای آن است. پیش از خرید، سیم را بررسی کنید تا مطمئن شوید که قادر به خمشدن و حرکت بدون آسیب است.
مقاومت در برابر شرایط محیطی:
اگر سیم قرار است در محیطهایی با شرایط خاص مانند رطوبت زیاد، حرارت بالا یا تماس با مواد شیمیایی استفاده شود، مطمئن شوید که سیم موردنظر برای این شرایط طراحی شده باشد.
نتیجه گیری
سیم افشان به دلیل انعطافپذیری بالا و دیگر ویژگیهای مثبت خود، گزینهای مناسب برای بسیاری از کاربردها به شمار میآید. با این حال، برخی معایب آن میتوانند محدودیتهایی را در برخی شرایط ایجاد کنند. از این رو، انتخاب نوع سیم باید بر اساس عواملی همچون شرایط محیطی، نیاز به جریان، بودجه، و سایر فاکتورهای مرتبط صورت گیرد.